Śląskość vs Polskość

„Śląsk jest częścią polskości, a polskość jest częścią śląskości. To dwa byty, które są ze sobą złączone w sposób absolutnie nierozerwalny” - powiedział prezydent Andrzej Duda (dawniej PIS) w listopadzie 2017 r. w Katowicach. „Śląskość to polskość” – mówił z namaszczeniem prezydent Bronisław Komorowski (dawniej PO) w maju 2011 r. na Górze św. Anny. „Polskość to śląskość, a śląskość to polskość” – zaklinają rzeczywistość przy każdej nadarzającej się okazji politycy większego i mniejszego kalibru, dowolnej opcji ogólnopolskiej czy publicyści - na ogół „złotouści eksperci od Śląska” nie mający nic wspólnego ze Śląskiem. „Śląskość to polskość” powtarzają za nimi ludzie chętniej niż Biblii wierzący swoim politycznym idolom.

Co to jest polskość? Co to jest śląskość? - Pytałem wielokrotnie tych polityków, publicystów, wreszcie ludzi powtarzających za nimi tą mantrę. Zadziwiające. Nigdy od nikogo nie uzyskałem odpowiedzi! Ignorancja? Bezmyślne klepanie formułek reklamowo-propagandowych? Coś nie tak z nimi? Nie rozumieją tego, co sami mówią? Wszystko wskazuje na to, że właśnie mówią, a nie rozumieją. Bezmyślnie, bezkrytycznie wypowiadają teksty, które pasują do wymyślonej przez nich wizji uprawiania polityki. Jednak możliwe jest też, że ich nie doceniam, że rozumieją ogrom wygłaszanego nonsensu, że fałsz został z góry wpisany w ich wypowiedzi…

Zadziwiające, bo odpowiedź nie jest trudna. Polskość to emocjonalne poczucie wspólnoty wynikające z polskiej tożsamości kulturowej, historycznej i językowej. Emocjonalne, zatem istniejące w sferze uczuciowej raczej niż racjonalnej, jednak oparte na racjonalnych przesłankach: wspólnej kulturze, wspólnej historii, wspólnym języku domowym. Śląsk ma całkowicie inną historię, przez wieki czerpał wzorce kulturowe z innych kierunków, język śląski jest częściowo niezrozumiały przez Polaków.  To inna wspólnota, inne emocje, inne racjonalne, leżące u podstaw tych emocji przesłanki. Inne, różne, odmienne. Nonsens, przez wielokrotne powtarzanie nie nabierze sensu, a proste pytanie obnaża bezmyślność lub fałszywość mówców. Obiektywnie: nie wierzę w bezmyślność przynajmniej tych większego kalibru. Nigdy nie słyszałem na przykład o „polskości małopolskości” czy „mazowieckości polskości”. Śląsk jedynie ma ten przywilej bycia na celowniku tego typu tekstów politycznych.  Śląsk i Ślązacy.

Niedawno poznałem starszą, sympatyczną panią. Urodziła się w Płocku, na Śląsk przyjechała kilkadziesiąt lat temu. Tu wyszła za mąż, tu wychowała dzieci, tu mieszka. Jest Rybniczanką. Z wyboru, z serca, z przekonania. Przesiąkła śląskimi zwyczajami, mową. Bliska jest jej śląska ziemia i śląska historia. Stała się, z wyboru serca, częścią śląskiej wspólnoty.  Ona może powiedzieć, że jej jest i śląskość i polskość, ale nigdy nie powie, że są tym samym. Jest Ślązaczką.  

Niestety, wielu przyjezdnych pozostało IMIGRANTAMI. To takie znienawidzone ostatnio w Polsce słowo. Pejoratywne, obraźliwe wręcz. IMIGRANCI w Europie są źli, bo się nie integrują, nie przyjmują lokalnych zwyczajów i niepisanych praw. Bo kultywują swoją tradycję, język. Bo nie chcą. Dokładnie tak samo jest z IMIGRANTAMI, którzy przyjechali na Śląsk z całej Polski, ale bardzo często to nie jest ich wina. Śląsk od wieków absorbował przyjezdnych. Z zachodu i wschodu, północy i południa. Przyjezdni z czasem stawali się Ślązakami. Dzisiaj politycy zakłamując rzeczywistość decydują za nich, by na zawsze zostali IMIGRANTAMI. Obcymi wierzącymi, że historia, którą uczą ich w szkole jest też historią tej ziemi, historią Śląska.

Chciałbyś pisać bloga? Napisz do nas: [email protected]

Jan Lubos

Jan Lubos jest członkiem Ruchu Autonomii Śląska, publicystą, a jego pasją jest historia Śląska.