Miasto wydaje na samorządową gazetę miliony złotych. „To zaprzeczenie demokracji”

Niewygodne pytania „zasługują” na długi czas odpowiedzi

Kawa na ławę. Radny Łukasz Dwornik zadał prezydentowi Kuczerze w interpelacji szereg pytań dotyczących finansowania działań promocyjnych w mediach ze środków miasta Rybnika. Chciał wiedzieć:

- ile środków finansowych zostało wydatkowanych w latach od 2021 do dzisiaj, na działania promocyjne w lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich mediach.

- jakie było pośrednie finansowanie podobnych działań przez jednostki miasta Rybnika od 2021 roku do dzisiaj;

- jakie środki finansowe wydano na działania promocyjne miasta w latach 2020, 2021, 2022, oraz 2023 z rozbiciem na poszczególne lata;

- jakie były (i są) koszty funkcjonowania Gazety Rybnickiej od 2018 roku do dzisiaj oraz przychody we wskazanych latach po stronie GR.

To były niewygodne dla władz miasta pytania, zwłaszcza gdy w grę wchodzi wydawanie pieniędzy na samorządową gazetę, w której nie uświadczymy żadnego krytycznego materiału, dotyczącego prezydenta i jego świty. Radny musiał czekać na odpowiedź 2 tygodnie, czyli tyle czasu, ile maksymalnie określa prawo. Czego dowiadujemy się w wyjaśnieniach prezydenta? Są ciekawostki.

Gazeta Rybnicka sporo kosztuje

Jesteście ciekawi, ile pieniędzy miasto wyciąga z naszej kieszeni na samorządową gazetę? Według zestawienia kosztów i przychodów Gazety Rybnickiej w okresie od 2018 roku do nadal wygląda to tak:

Koszty i przychody Gazety Rybnickiej w okresie od 2018 roku do nadal
Rok	Koszty (w zł)	Przychody (w zł)
2018	492 642,59	43 232,46
2019	515 160,19	41 932,30
2020	490 962,22	31 468,71
2021	597 387,64	39 458,00
2022	1 382 454,25	53 140,00
2023	751 836,90	2 810,00

Z powyższych danych wynika, że od 2020 do 2022 roku coraz więcej łożyliśmy na Gazetę Rybnicką. Jej koszt w 2022 roku wyniósł bagatela 1 382 454,25 zł! W stosunku do rosnących kwot, w parze nie idą jednak przychody, które są rekorodowo niskie. W tym roku Gazeta Rybnicka kosztuje nas ponad 750 tys. złotych.

Miasto ma swoich faworytów?

Kolejne zestawienia dotyczą wydatków magistratu na działania promocyjne w prywatnych mediach. W 2021 roku miasto (włącznie z jednostkami miejskimi) wydało na ten cel dokładnie 404 943,98 zł. Głównymi beneficjentami były takie media jak:

- tuPolska Sp. z o.o. (Rybnik.com.pl) – 119 455,5 zł

- Radio 90 – 117 030,76 zł

- Agora – 74 763,99 zł

W następnym roku następuje zwrot. Rybnik.com.pl zachowując niezależność w publikacji krytycznych materiałów względem władz miasta, zostaje odcięty od pieniędzy bezpośrednio z magistratu. Współpracę komercyjną z portalem podejmują się tylko jednostki miejskie (MOSiR, Teatr Ziemi Rybnickiej, Dom Kultury w Niewiadomiu, Zabytkowa Kopalnia Ignacy).

Największymi beneficjantami w 2022 roku są:

- Radio 90 – 124 946,98 zł

- Agora – 100 531,59 zł

- tuPolska – 24 351 zł

Z kolei do lutego 2023 roku podpisano umowy z mediami prywatnymi na 168 220,65. Najwięcej dostało Radio 90 (100 501,06 zł), Agora (53 299,59 zł). Rybnik.com.pl zrównał się z Telewizją TVT (6150 zł).

Zestawmy teraz wydatki na Gazetę Rybnicką z tymi, przeznaczonymi dla innych mediów. W 2021 roku GR kosztowała w zaokrągleniu 597 tys. złotych. Wydatki na prywatne media (404 tys. zł) to 67% procent tej kwoty.

W 2021 roku ta różnica jest już o wiele bardziej widoczna i stanowi tylko 24,24%. Z kolei w tym roku wynosi jak na razie 22,37%.

Jeżeli chodzi o wydatki na największe w regionie media, stosunek kwot najlepiej wygląda na poniższej grafice:

O komentarz poprosiliśmy autora interpelacji, czyli radnego Łukasza Dwornika. 

Z odpowiedzi Prezydenta na moją interpelację można wyciągnąć dwa podstawowe wnioski. AGORA już od ładnych kilku lat jest głównym beneficjentem miejskich środków oraz sprawa Gazety Rybnickiej. Z jednej strony kosztuje mieszkańców coraz więcej, a z drugiej przynosi coraz mniej przychodów. Reasumując, koszt miasta jest podwójny. Przychodzi mi na myśl wiec jedno: Miało być dobrze, wyszło jak zwykle. Warto podkreślać, że za te fanaberie płacą mieszkańcy miasta.

„Jesteśmy na prostej drodze do modelu węgierskiego”

Dobrego zdania o wydawania tytułów medialnych przez samorządy nie ma Piotr Piotrowicz, prezes Stowarzyszenia Mediów Lokalnych. Mało tego, od 30 lat jest wręcz wrogiem wydawania przez władze jakichkolwiek wydawnictw z wyjątkiem tych informacyjnych typu BIP.

Niemniej chęć samorządowców do wydawania tytułów prasowych lub portali internetowych jest tak duża, że zastanawiam się, czy cokolwiek może ich przed tym powstrzymać. Jest to zaprzeczenie demokracji, samorządy nie są w stanie wydawać szeroko rozumianej prasy na zasadach, które są przypisywane demokratycznemu państwu prawnemu. Ta prasa nie spełnia fundamentalnej roli – funkcji kontroli w stosunku do władz samorządowych. Nie jest prasą, jest tubą propagandową. Nie może tak być, nie powinno tak być – mówi wprost Piotr Piotrowicz.

Nasz rozmówca nie znajduje sposobu, by zakazać samorządom wydawania swoich mediów.

Ich kreatywność jest tak wielka, że zawsze znajdą sposób, by zakaz obejść. Jeżeli rada gminy/miejska nie da pieniędzy na wydawanie gazety, to prezydent czy burmistrz może to zrobić przez spółkę gminną. Jeżeli i to zakaże, może poprosić znajomego przedsiębiorcę, by mógł wydawać przyjazną mu gazetę czy portal. W tym momencie już nie ma żadnego innego sposobu, by zakazać tego typu działalności – zauważa.

Dzieli się też z nami osobistym spostrzeżeniem jako wydawca niezależnej prasy.

Siedem lat temu w kampanii wyborczej w Jarocinie, kandydat, który wygrał wybory mówił że nie będzie wydawał jako burmistrz gazety samorządowej, bądź finansował portalu internetowego. Po 4 miesiącach wydał już swoją gazetę. Jego zwolennicy informowali, że reprezentowane przeze mnie media nie prezentują linii samorządu. Moje media po prostu prezentowały to, co jest w rzeczywistości, a nie punkt widzenia burmistrza – stwierdza gorzko.

Prezes SML dochodzi do smutnych spostrzeżeń. Podobna sytuacja miała już przecież miejsce na Węgrzech.

Orban zlikwidował niezależne media węgierskie poprzez wydawanie mediów poprzez zaprzyjaźnionych oligarchów. Nie ma tam już wolnych mediów Mało tego, bycie tam dziennikarzem jest zajęciem niebezpiecznym. Jeżeli w Polsce będziemy mieli takie sytuacje jak dawanie 3 mld zł na telewizję publiczną, wydawanie przez samorządy pieniędzy na ogłoszenia, to jesteśmy na prostej drodze do modelu węgierskiego – zaznacza.

Piotr Piotrowicz wieszczy, że brak niezależnej prasy spowoduje brak kontroli nad władzą. To zaś poprowadzi do korupcji.

Musimy dążyć wszystkimi siłami, by media lokalne pokonały media samorządowe dobrą jakością pracy dziennikarskiej, niezależnością w sądach. My jako stowarzyszenie jesteśmy od tego, by wskazywać drogę wydawcom lokalnym.

Co o tym sądzicie? Czy jest sens wydawać tyle pieniędzy na gazetę samorządową?